Setna rocznica śmierci Promyka  –  8 lipca 2008 

HISTORIA LINEARNA RODZINY PROMYKA • DZIADKOWIE, RODZICE, RODZEŃSTWO i DZIECI

1796-03-30 • Rodzi się Antoni Prószyński, dziadek Promyka (1796-03-30–1873-09-01), rodzice: Stanisław Prószyński i Ludwika z domu Czechowska.

1805 (circa) • Rodzi się Róża Stańska (1805–1869), żona Antoniego Prószyńskiego. Pojawia się jeszcze druga data jej urodzin: 1798. Ojcem Róży jest Konstantyn Stański (urodził się ok. 1861, zginął w bitwie pod Wilejką na przełomie kwietnia i maja 1831).

1821 • Rodzi się Atanazy Puciata (1821–1907), ojciec Cecylii, pierwszej żony Promyka.

1825 • Rodzi się Pelagia Wiktoria Kułak, żona Antoniego Stanisława Prószyńskiego. W Wilejce. Jest córką Joachima i Anny.

1826 • Rodzi się Antoni Stanisław Prószyński, ojciec Promyka (1826–1895). W akcie urodzenia ma imiona Antoni Stanisław i używa imienia, Antoni, które otrzymał po ojcu. Natomiast w książce Szczepana Lewickiego jest cytowany jako Stanisław Antoni.

1837-07-22 • Rodzi się Jadwiga Kulwieć (1837-07-22–1905-05-08), żona Tadeusza Korzona.

1839-11-09 • Rodzi się Tadeusz Korzon (1839-11-09–1918-03-08), ojciec Wandy, drugiej żony Promyka, historyk.

1839 • Według profesora Władysława Jewsiewickiego w tym roku w Mińsku Litewskim został założony zakład fotograficzny Antoniego Stanisława Prószyńskiego, ojca Promyka. Jest to mało prawdopodobne, bo tenże miał wtedy 13 lat.

1851-02-19 • Rodzi się Konrad Prószyński (1851-02-19–1908-07-08).

pomiędzy 1854-10-07 a 1855-10-07 • Rodzi się Cecylia Puciata, pierwsza żona Promyka (186/5–1884-10-07).

data nieznana • Rodzi się Antoni, brat Promyka, umiera w dzieciństwie.

data nieznana • Rodzi się Walerian, brat Promyka, umiera w dzieciństwie.

1859 • Rodzi się Zenona (1859–1907-10-31), siostra Promyka.

1861 • Rodzi się Maksymilian (1861–1922-04-20), brat Promyka.

pomiędzy 1862-04-05 a 1863-04-05 • Rodzi się Mieczysława (1862/3–1886-04-05), druga siostra Promyka.

1866 • Rodzi się Seweryn (1866–1868), brat Promyka,

1863-09-02 • Rodzi się Wanda Korzon (1863-09-02–1950-03-17), druga żona Promyka.

1863 • Antoni Prószyński, dziadek Promyka, zostaje zesłany do Czembaru w Rosji (circa 420 km od Moskwy).

1863 • Stanisław Antoni Prószyński zostaje zesłany do Tomska, część drogi musi przejść pieszo.

1864 • Pelagia Wiktoria (z Kulwieciów) Prószyńska z trójką lub czwórką dzieci rusza do Tomska.

1868-05 • Promyk wyrusza z Tomska do Polski (via Petersburg, 24 lipca dociera do Mińska, jesienią do Warszawy).

1868 • Antoni Prószyński, dziadek Promyka, wraca do Warszawy z zesłania w Czembarze.

1868-jesień • Promyk dociera do Warszawy, z Mińska towarzyszą mu: babka Róża (Stańska) Prószyńska z domu Stańska i stryjeczna ciotka Tekla (Prószyńska) Piotrowska. W Warszawie jest stryjek (brat ojca) Cezary Prószyński oraz prawdopodobnie jest już też dziadek Antoni Prószyński.

1868 • W Tomsku umiera Seweryn, najmłodszy brat Promyka.

1869 • Umiera Róża (Stańska) Prószyńska (babka Promyka), grób w Olkowiczach.

1869-02 • Promyk dociera przez zieloną granicę z Warszawy do Krakowa i rozmawia z Adamem Asnykiem w redakcji tygodnika literackiego „Kalina”.

1872-06 • Promyk po półtoramiesięcznym egzaminie maturalnym, który zdaje eksternistycznie w III Rządowym Gimnazjum, z rosyjskim jako językiem wykładowym, otrzymuje świadectwo dojrzałości.

1872 • Promyk zaczyna studia na wydziale prawa Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowym językiem jest rosyjski.

1872-11-19 • Ślub Promyka z Cecylią Puciatą. Wynajmują pokój na poddaszu przy Chmielnej 20.

1872-11-20 (kalendarz gregoriański) • Antoni Prószyński (dziadek Promyka) sporządza w Warszawie testament, w którym rozporządza majątkami w Osińcach i kilku innych pobliskich miejscowościach, przekazując je swojemu młodszemu synowi Cezaremu (ma w tym momencie jeszcze dwie żyjące córki, Teklę Piotrowską i Wandę Walicką). Wydziedzicza swojego starszego syna Antoniego Stanisława, prawdopodobnie dlatego, że ten jest w tym momencie jeszcze na zesłaniu w Tomsku i mogłaby mu grozić utrata majątku, gdyby go odziedziczył.

1873-08-17 • Rodzi się Tadeusz Prószyński (1973-08-17–1925-01-12), pierwsze dziecko Promyka.

1873-09-01 • Umiera Antoni Prószyński, dziadek Promyka, grób w Warszawie na Powązkach (w pobliżu Alei Zasłużonych), kwatera 171, rząd 4, miejsce 3.

1873 • Antoni Stanisław Prószyński, ojciec Promyka, wraca do Polski po 10-letnim zesłaniu do Tomska. Prawdopodobnie nie ma pozwolenia na osiedlenie się w Warszawie. Zatrzymuje się w Żytomierzu, później być może w Chełmie.

data nieznana (między 1873 a 1877) • Antoni Stanisław Prószyński, ojciec Promyka, otwiera zakład fotograficzny, zarejestrowany pod nazwą «Zakład fotograficzny A. Puciata», jako przedsięwzięcie Atanazego Puciaty, ojca Cecylii, pierwszej żony Promyka. W 1877 zakład już prawdopodobnie działa, bo w „tableau” rodziny Prószyńskich wkomponowana jest data 1877, a na odwrocie jest nadruk: A. Puciato, a Varsovie, rue Nowy Świat No 34. Zakład działa w Warszawie przy Chmielnej, przy Nowym Świecie 34, przy Krakowskim Przedmieściu w miejscu, gdzie dzisiaj jest wylot Miodowej, w Rembertowie i przy Targowej 44. Dopiero w 1892 roku Antoni Stanisław Prószyński dostaje koncesję na własne nazwisko.

1874 • Promyk podczas wakacji na wsi, prawdopodobnie u dalszej rodziny swojej żony, gdzieś między Mrozami a Kałuszynem, poznaje realia życia chłopów w Królestwie Polskim i zdaje sobie sprawę z niemal 100-procentowego ich analfabetyzmu. Szczytową ścianę stodoły przy drodze do kościoła wykorzystuje jako tablicę.

1874 • Ukazuje się pierwsza książka Promyka. Jest to 130-stronicowa „Geografija początkowa”, podręcznik dla wychowawców. Na okładce i karcie tytułowej widnieje imię i nazwisko Konrada Prószyńskiego jako jej autora. Zostaje wydana nakładem redakcji „Opiekuna Domowego”. Drugie wydanie, z 1877 roku, różni się tylko dodaniem do niego erraty.

początek 1875 • Promyk wydaje „Elementarz ścienny” do powieszenia lub naklejenia na ścianie, w nakładzie 5 tys. egz., jako Kazimierz Promyk.

1875-03-26 • Antoni (Stanisław) Prószyński, Cezary Prószyński i Tekla (Prószyńska) Piotrowska podpisują dokument opisujący podział dóbr Osińców, Hoppanowa, miasta Krajsk z przynależnościami, położonymi w wilejskim powiecie w wileńskiej guberni.

1875 • Ukazuje się 32-stronicowa książka Promyka: „O księdzu Stanisławie Staszycu”, w nakładzie 5 tys. egz., na okładce i karcie tytułowej pojawia się Kazimierz Promyk.

1875-12 • Promyk wydaje „Elementarz, na którym nauczysz czytać w 5 albo 8 tygodni”.

1875-04-04 • Rodzi się Kazimierz Prószyński, drugie dziecko Promyka (1875-04-04–1945-03-13).

1876 • Promyk kończy studia na wydziale prawnym Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego.

koniec 1876 • Promyk wydaje „Pierwszą książeczkę dla wprawy w czytaniu” oraz „Drugą książeczkę do czytania” (która ukazuje się także z tytułem „Prawdziwe opowiadania, czyli druga książeczka do czytania”).

1877-03-24 • Rodzi się Jadwiga Prószyńska (1877-03-24–1956-05-22), trzecie dziecko Promyka.

1878 • Promyk rejestruje i oficjalnie uruchamia Księgarnię Krajową, działającą od 1876 roku jako agenda tajnego stowarzyszenia, Towarzystwa Oświaty Narodowej. Księgarnia działa do września 1939.

1879-01 • Promyk wydaje 16-stronicową broszurę „Projekt pewnego przedsiębiorstwa”. Jest to projekt spółki wynajmującej chętnym łodzie wiosłowe do pływania po Wiśle. Książeczkę sygnuje swoim imieniem i nazwiskiem.

1879 • Promyk wydaje „Obrazkową naukę pisania i czytania oraz elementarz dla samouków” w dwóch zeszytach, w pierwszym „Część pierwszą” (40 stron), w drugim „Część drugą i trzecią” (też 40 stron). Wydaje również broszurkę dla nauczycieli „O obrazkowej nauce pisania i czytania dla samouków Kazimierza Promyka” (16 stron). Wszystkie sygnuje pseudonimem: Kazimierz Promyk.

1879 • Rodzi się Stefan Prószyński (1879–1955), czwarte dziecko Promyka.

1880 • Promyk przygotowuje i wydaje (pierwszy) kalendarz „Gość” na rok 1881.

1881-01-01 • Ukazuje się pierwszy numer „Gazety Świątecznej” Promyka. Na starcie tygodnik ma 2 tysiące lub 2,5 tysiąca przedpłatników (prenumeratorów). Stanisław Feliks Reymont w jego biografii pisze: „W ciągu blisko 30 lat pracy redaktorskiej większość poszczególnych numerów zapisana jest niemal bez reszty jego ręką".

1883-08-27 • Umiera Pelagia Wiktoria (Kułak) Prószyńska, pierwsza żona Antoniego Stanisława Prószyńskiego, ojca Promyka. Jej grób jest w Chełmie. (Jest też druga data śmierci: 1883-08-29).

1884-05 • Promyk mieszka na Krakowskim Przedmieściu pod numerem 75 (dowodem jest zdjęcie z polona.pl z notką na rewersie: „Widok z okna mego pokoju w mieszkaniu na Krak. Przedm. 75 w maju 1884”). Domy od numeru 73 do 77 dzisiaj nie istnieją, w tym miejscu jest wylot Miodowej na Krakowskie Przedmieście.

1884-10-07/08 • Umiera Cecylia (Puciata) Prószyńska (popełnia samobójstwo), pierwsza żona Promyka. Grób: Warszawa, Cmentarz Powązkowski, kwatera 48, rząd 5, miejsce 5.

1885 • Ślub Antoniego Stanisława Prószyńskiego z Aleksandrą Podkońską.

1886-04-05 • Umiera Mieczysława Prószyńska, najmłodsza siostra Promyka, 1862/3–1886. Grób: Warszawa, Cmentarz Powązkowski, kwatera 171, rząd 4, miejsce 3. Żyła 23 lata.

1886-07-01 • Ślub Promyka z Wandą Korzon w Krakowie.

1887 • Rodzi się Róża Grzymisława, córka Antoniego Stanisława Prószyńskiego i Aleksandry (Podkońskiej) Prószyńskiej.

1887-09-18 • Rodzi się Tomasz (1887-09-18–1912-08-07), piąte dziecko Promyka, a pierwsze Wandy.

1887 • Promyk wydaje drugie wydanie „Obrazkowej nauki...” z 1879 roku pod nieco zmienionym tytułem, jako: „Obrazową naukę czytania i pisania do użytku szkolnego, domowego i jedyną prawdziwą dla samouków” (98 stron). To ten elementarz zostanie nagrodzony w 1893 roku.

1887-10-09 • Na dole ostatniej strony 353 numeru „Gazety Świątecznej” pojawia się napis: Redaktor i Wydawca Konrad Prószyński.

1889-03-11 • Rodzi się Wanda Pelagia (1889-03-11–1953-02-04), szóste dziecko Promyka, a drugie Wandy.

1889 • Promyk próbuje zreformować pisownię polską.

1891-01-09 • Rodzi się Konrad Marcjan Prószyński (1891-01-09–1942-06-05), siódme dziecko Promyka.

1892 • Antoni Stanisław Prószyński, ojciec Promyka, dostaje pozwolenie na otwarcie zakładu fotograficznego pod swoim nazwiskiem, od tej pory zdjęcia sygnuje: A. Prószyński.

1892 • Rodzi się Janina Prószyńska (1892–1956), ósme dziecko Promyka.

1893 • Londyńskie Towarzystwo Pedagogiczne uznaje „Obrazową naukę pisania i czytania” za najlepszy spośród 500 elementarzy pokazywanych na swojej wystawie.

1894 • Kazimierz wyjeżdża do Liege w Belgii na studia w Wyższej Szkole Technicznej i przygotowuje projekt ekspedytora uniwersalnego do składania gazet, nakładania na nie opasek i adresowania. Maszyna ta ma ułatwić jego rodzinie składanie i adresowanie „Gazety Świątecznej”.

1895 • Kazimierz po pierwszym roku wraca do Polski i buduje ten ekspedytor w fabryce Rudzkiego i Ski w Warszawie. Na ekspedytor dostaje patent w Berlinie (1897).

1895 • Kazimierz buduje pierwszą wersję pleografu, jednocześnie kamery i projektora kinematograficznego.

1895-07-15 • Umiera Stanisław Antoni Prószyński (1826–1895-07-15), ojciec Promyka. Grób: Warszawa, Cmentarz Bródzieński, kwatera 19-A, rząd 3, miejsce nr 5.

do 1895 • Tadeusz Prószyński studiuje w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Puławach.

1895 • Tadeusz Prószyński zostaje aresztowany i siedzi 17 miesięcy w X pawilonie Cytadeli, a następnie zostaje zesłany na 3 lata do Archangielska.

1896 • Ślub Tadeusza Prószyńskiego z Wandą Florentyną Krzyżanowską (w więzieniu).

1896-05-13 • Rodzi się Stanisława Prószyńska (1896-05-13–1966-10-30), dziewiąte dziecko Promyka.

1889-05-07 • W Archangielsku rodzi się Stanisław Antoni Prószyński (Gruby Stach), pierwsze dziecko Tadeusza i Wandy (z Krzyżanowskich). 1900 • Tadeusz wraca z zesłania do Archangielska.

1902-08-22 • Rodzi się Bolesław Antoni Prószyński (1902-08-22–1920-08-14), dziesiąte dziecko Promyka i szóste Wandy.

1906 • Kazimierz wraca do Liege na dalsze studia.

1906 • Kazimierz patentuje swój chwytak we Francji, Anglii i Niemczech.

1906-02/03 • Zakaz publikacji „Gazety Świątecznej”, zniszczenie czcionek i 300 rubli kary.

1906-04-27 • Rodzi się Marek Józef Prószyński (1906-04-27–2003-04-25), ostatnie, jedenaste dziecko Promyka i siódme Wandy.

1907 • Ślub Róży Grzymisławy Prószyńskiej z Józefem Emilem Brinkenem.

1907 • Umiera Atanazy Puciata, ojciec Cecylii.

1907 • Promyk w uzdrowisku Reichenhall (koło Salzburga) spotyka młodego lekarza, który się nim tam opiekuje. Jest to Henryk Goldszmit, później znany jako Janusz Korczak.

1908 • Kazimierz kończy studia w Liege i dostaje tytuł inżyniera mechanika.

1908-07-08 • Umiera Promyk. Grób: Warszawa, Cmentarz Powązkowski, kwatera T, rząd 1, miejsce 15,16.

1909-10-05 • Ślub Jadwigi Prószyńskiej (lat 32) z Michałem Rogiem (lat 26, synem Jana i Marianny z Dziadkowiczów).

1912 • Umiera Tomasz Prószyński (1887-08-18–192-08-07), na białaczkę.

1920-08-14 • Ginie Bolesław Antoni Prószyński (1902-08-22–1920-08-14, żył 17 lat, 18 lat bez 8 dni), walcząc jako ochotnik w bitwie pod Ossowem.

1922-04-20 • Umiera Maksymilian Prószyński (1861–1922-04-20), brat Promyka.

1925-01-12 • Umiera Tadeusz Prószyński, najstarszy syn Promyka, redaktor (naczelny) Gazety Świątecznej, podobno natychmiast po powrocie z Rosji. Grób: Warszawa, Cmentarz Powązkowski, kwatera T, rząd 1, miejsce 15,16.

1942-06-05 • Umiera Konrad Marcjan Prószyński, syn Promyka.

1945-03-15 • Umiera Kazimierz Prószyński, syn Promyka, na tyfus, w obozie pracy w Mauthausen-Gussen w Austrii.

1950-03-17 • Umiera Wanda (Korzon) Prószyńska, druga żona Promyka. Grób: Warszawa, Cmentarz Powązkowski, kwatera T, rząd 1, miejsce 15,16.

1953-02-04 • Umiera Wanda Pelagia (Prószyńska) Gałąska, szóste dziecko Promyka.

1954 • Umiera Lili (Liliane) (d'Arbogast) Prószyńska (1896–1954), żona Stefana Prószyńskiego.

1955 • Umiera Stefan Prószyński, trzeci syn Promyka.

1956- • Umiera Janina (Prószyńska) Gulbin, malarka, córka Promyka, druga żona Stanisława Gulbina.

1956-05-22 • Umiera Jadwiga (Prószyńska) Róg, córka Promyka. Grób: Warszawa, Cmentarz Powązkowski, kwatera T, rząd 1, miejsce 15,16.

1957-09-13 • Umiera Dorothy (Dolly, Dorota) (Abrey) Prószyńska, żona Kazimierza Prószyńskiego.

1966-10-20 • Umiera Stanisława (Prószyńska) Czechowicz (1896-05-13–1966-10-30), dziewiąte dziecko Promyka.

2003-04-25 • Umiera Marek Józef Prószyński (1906-04-27–2003-04-25, żył 97 lat bez 2 dni), najmłodszy syn Promyka. Grób: Warszawa, Cmentarz Powązkowski, kwatera T, rząd 1, miejsce 18.

---